انتشارات هنر موسیقی

مؤلف: هدایت‌اللّه نیرسینا

کتاب سرگذشتی از سرود و ترانه در ایران مجموعه نوشتاری به قلم هدایت‌اللّه نیرسینا در مجلۀ رادیو ایران است که طی چهار سال در ۳۴ قسمت از خردادماه ۱۳۳۶ آغاز شده و بر اساس مستندات موجود تا فروردین‌ماه ۱۳۳۹ با توالی نسبتاً مرتبی در شماره‌های پیاپی مجله ادامه یافته است. #نیرسینا طی هفت نوشتار نخست، مروری گذرا و داستان‌وار بر ادبیات آهنگین ایران از دوران ساسانیان تا ابتدای دوران قاجار دارد اما از آن پس به دلیل قرابت تاریخی و تعدد اسناد موجود، تفصیل مطلب بیشتر شده و با شرح و بسط و بیان جزئیات بیشتر همراه است. بنابراین مجموعۀ حاضر که شکل کتابی تاریخی به خود گرفته است می‌تواند حاوی اطلاعات مهمی از سیر ادبیات آهنگین ایران به‌ویژه در دوران مشروطه و پس‌ازآن تا اواسط دهۀ ۱۳۳۰ باشد. در بازبینی نوشتار حاضر تا جای ممکن ضمن انطباق موضوعات مطرح‌شده توسط مؤلف با سایر مستندات در دسترس، مانند اطلاعات مندرج در برچسب صفحات گرامافون، کتب تاریخ موسیقی و نیز خاطرات مکتوب هنرمندان موسیقی در آن سال‌ها سعی شده است اطلاعاتی تکمیلی در دسترس مطالعه‌کنندگان قرار گیرد.

(بیشتر…)

دفتری از اشعار

وحید عیدگاه طرقبه‌ای

در زیر ابرهای نبارنده مجموعه‌ای از غزل‌های دکتر وحید عیدگاه طرقبه‌ای (استاد ادبیات دانشگاه تهران) است. سراینده، با زبانی استوار و درعین‌حال روشن و روان به مفاهیم و مضامین مختلفی توجه نشان داده است؛ از عشق، که موضوع اصلی غزل است، و حدیث نفس گرفته تا سوگ و دردها و دغدغه‌های اجتماعی و سیاسی (مثلاً اشاره به مهاجرت، زندان، دانشگاه و…). حتی گاه رگه‌هایی از طنز در کلام او دیده می‌شود. غزل‌های عیدگاه با وجود بهره‌مندی از پشتوانه‌های ادبی و فرهنگی، تر و تازه و امروزی است و خواننده در آن با فضایی ویژه مواجه می‌شود که سرشار است از افکار نغز، احساسات ژرف انسانی، تصاویر خلاقانه، آرایه‌پردازی‌های هنری، نکته‌سنجی‌های شاعرانه و گاه غافلگیری‌های لذت‌بخش‌. برخی اشعار این دفتر به بزرگانی چون ایرج افشار، محمدرضا شجریان، قیصر امین‌پور و… تقدیم شده است.

(بیشتر…)

مؤلف: جعفر صالحی

مطالب مندرج در این کتاب دربرگیرندۀ اطلاعات جامع و متنوعی است از شناخت تخصصی سه‌تار و تشریح نکته‌های مهم نوازندگی آن تا شناخت ساختار موسیقی ایران؛ با این هدف که جواب‌گوی بیشتر سؤال‌های هنرجوی نوازندگی باشد.

(بیشتر…)

اثر محمدرضا ابراهیمی

اگر در سال‌های آینده هنوز عودنوازی مرسوم باشد و فرد علاقه‌مندی اوراق این کتاب را تورق کند، یادآور می‌شوم که منشاً ساخت این قطعات به‌ دلیل ارائۀ آن‌ها در شبکۀ مجازی اینستاگرام و برای اجرای هفتگی در روزهای یکشنبه در آنجا شکل گرفت. بنابراین نغمه‌های این کتاب که در زمانی نزدیک به‌هم ساخته شده‌اند، از یک‌دستی بیشتری نسبت به جلد اولِ مجموعه‌قطعاتِ برای عود با عنوان دیرگاه؛ ۲۲ قطعه برای عود برخوردار است.

(بیشتر…)

گردآوری و آوانگاری: رامتین نظری‌جو

در میان آثار پرتعداد و ارزشمند استاد علی‌اکبرخان شهنازی، چهرۀ بی‌بدیل و برجستۀ موسیقی کلاسیک ایرانی، چندین تصنیف نیز وجود دارند که خوشبختانه بیشتر آن‌ها روی صفحه، با صدای خوانندگان مختلف ضبط شده‌اند و به‌یادگار مانده‌اند.

باید گفت که تعداد تصانیفِ ساخته‌شده توسط استاد شهنازی، درمقایسه‌با تعداد ساخته‌های ایشان در سایر قالب‌های موسیقی کلاسیک ایرانی مانند پیش‌درآمد، چهارمضراب و رِنگ به‌مراتب کمتر بوده و می‌توان گفت استاد شهنازی در حیطۀ تصنیف‌سازی فعالیت کمتری نسبت‌ به سایر فعالیت‌های پربار موسیقایی خود -اعم از نوازندگی تار، تهیه و تدوین ردیف، آموزش و ساخت قطعات ضربی- داشته‌اند. بااین‌حال، اهمیت محتوایی، اجرایی و تاریخیِ این تصانیف بر کسی پوشیده نبوده و چه‌بسا توجه درخورتری را طلب می‌نماید. ازهمین‌رو نگارنده به گردآوری و آوانگاری این تصانیف پرداخت تا دسترسی به آن‌ها برای علاقه‌مندان راحت‌تر صورت بپذیرد.

(بیشتر…)

قطعات کوتاهی برای پیانو از شیدا قره‌چه‌داغی

نخستین‌بار کتاب پنجره‌ای رو به باغ؛ قطعات کوتاهی برای پیانو در سال ۱۹۹۰ میلادی در مونترال کانادا چاپ و منتشر شده است و اینک در سال ۲۰۲۰ (۱۳۹۹ شمسی) در ایران در دسترس علاقه‌مندان قرار می‌گیرد. این مجموعه مانند دیگر آثار مؤلف آن با تکنیک و علم موسیقی کلاسیک اروپایی و تأثیر موسیقی زادگاهش ایران ساخته شده‌اند و به‌عبارت‌دیگر پلی هستند میان موسیقی شرق و غرب.

(بیشتر…)

اثر مرتضی اعیان

در این زمان، با وجود کتاب‌های متعدد آموزشی برای سازِ تنبک، هدف از چاپ این مجموعه را می‌توان این‌گونه برشمرد: بر اساس بیش از نیم‌قرن تجربۀ مؤلف در امر نوازندگی و آموزش، ضرورت توجه به فرم‌ها و جمله‌بندی‌های ریتمیک و همچنین توانمندسازی هر دو دست در عین استقلال آن‌ها که کمبودش در برخی شیوه‌های آموزشی و درنتیجه اجرای تنبک‌نوازان (هم‌نوازی و تک‌نوازی) بسیار احساس می‌شود، نکتۀ مهم و اصلی در دروس این دو جلد کتاب آموزشی می‌باشد و در جلد سوم این مجموعه قطعاتی پیشرفته‌تر بر اساس نکات مذکور، پرورش این توانمندی جهت هنرجویان و نوازندگان را بیشتر مورد توجه قرار خواهد داد.

(بیشتر…)

قطعاتی از مسعود شعاری

به کوشش: جعفر صالحی

قطعات این مجموعه تجربیاتی است در حوزۀ شیوه‌های مختلف نوازندگی سه‌تار از ساخته‌های مسعود شعاری در آلبوم‌های «انتظار»، «سِیر»، «در سایۀ باد» و «غروب» که برخی از این قطعات در محدودۀ فواصل موسیقی ایرانی نیستند، ازجمله «سِیر»، «فرح‌انگیز»، «اَشین» و «شور عشق»، اما به‌نوعی الهام‌گرفته از موسیقی سنتی و محلی هستند.

(بیشتر…)

سایه و موسیقی (۲)

مؤلف: مهدی فیروزیان

امیرهوشنگ ابتهاج (سایه) شاعر و ترانه‌سرای بلندآوازه، موسیقی‌شناسی آگاه است و یکی از اثرگذارترین مدیران موسیقی ایرانی در تاریخ رادیو شمرده می‌شود. او گذشته از همنشینی با برترین موسیقی‌دانان معاصر و آرشیوداری و ضبط خصوصی موسیقی، در زمینۀ آهنگ‌سازی، خوانندگی و موسیقی‌پژوهی آزموده‌هایی دارد. در این کتاب، که بخش دوم از طرح پژوهشیِ پنج‌جلدی «سایه و موسیقی» است، نقش و کاربرد سروده‌های سایه در موسیقی ایرانی بررسی شده است.

کتاب گذشته از شناختنامۀ تصانیف و آوازهای پدیدآمده با شعر سایه، دربردارندۀ مباحثی دربارۀ هنجارهای پیوند شعر و موسیقی و آسیب‌شناسی فرایند درآمیختن شعر با موسیقی است. همچنین آگاهی‌هایی که از راه گفتگوهای چندساله با شاعر، دربارۀ زندگی و سرودن اشعارش و ساخته شدن آثار موسیقایی، به دست آمده دستمایۀ پژوهشی ادبی و موسیقایی برای ثبت بخشی از تاریخ ادبیات و موسیقی معاصر همراه با نقد ادبی و بلاغی شعر سایه شده است.

(بیشتر…)

مؤلف: محمدامین میراحمدی

مرتضی نی‌داود (۱۳۶۹-۱۲۷۹) موسیقی‌دان برجستۀ ایرانی و خالق آثارِ ماندگاری مانند «مرغ سحر» و «آتشی در سینه دارم» است. او کسی بود که آثارش ضمن حفظ اصالت، بازتاب اجتماعی وسیعی داشت. مؤلف در این کتاب به پژوهش دربارۀ ابعاد مختلف زندگی این استاد گران‌قدر پرداخته است.

کتاب حاضر شامل شرح حال، دیسکوگرافی (اثرشناسی)، نت‌نگاری آثار و تحلیل نوازندگی و آهنگ‌سازی مرتضی نی‌داود است. در این کتاب قطعاتی در فرم‌های سولو، ساز و آواز، پیش‌درآمد، چهارمضراب، تصنیف و رنگ نت‌نگاری شده است که برخی از این آثار برای نخستین‌بار است که به خط نت درآمده‌اند. نت‌نگاری‌ها و تحلیل آن‌ها می‌تواند راهگشای دوستداران موسیقی ایرانی باشد.

(بیشتر…)